Toetsbeleid

Sinds de invoering van het eindexamen is er in het onderwijs een flinke focus op toetsing gekomen. Dit is de afgelopen jaren op sommige scholen doorgeslagen naar een ‘toetscultuur’. Hierbij is het doel van een toets om de leerlingen daarmee te laten leren in plaats van toetsen om verder te leren of toetsen om af te sluiten. Zowel leerlingen als docenten ervaren hier veel druk door. Leerlingen racen van toets naar toets en zijn bezig met goede cijfers halen in plaats van leren. Docenten zijn voornamelijk aan het nakijken en beoordelen, in plaats van deze tijd besteden aan het beter maken van leerlingen in het vak.

Inmiddels zijn er steeds meer scholen die willen minderen in toetsen en willen nadenken over het doel van toetsen. Hierbij vinden docenten het vaak moeilijk om toetsing los te laten omdat ze bang zijn dat leerlingen niet meer leren. Toetsing is dan een stok achter de deur om de leerlingen aan te zetten tot het leren van de stof. Scholen zien echter dat de druk op de leerlingen te hoog wordt en leerlingen bijv. gaan kiezen tussen toetsen. Ook zijn leerlingen weinig gemotiveerd op school en werken ze alleen maar als ze er een cijfer voor krijgen.

Een andere visie op toetsing is dus gewenst. Summatieve toetsing kun je het beste aan het einde van het leerproces plaatsen. Daarvoor zorg je in je didactiek voor zoveel mogelijk formatieve meetmomenten waarbij verder leren centraal staan. Dit zorgt er ook voor dat je soms keuzes moet maken welke stof je echt belangrijk vindt en welke stof wellicht weggelaten kan worden. Voordelen van deze aanpak zijn dat zowel de leerlingen en docent minder druk ervaren. Ook mogen de leerlingen fouten maken om van te leren. 

Dit alles vergt een flinke verandering in onze denken over toetsing. Toetsing vanuit de leerdoelen waarbij een toetsvorm niet per definitie een schriftelijke toets hoeft te zijn. Daarnaast vergt het meer focus op de didactiek tijdens het curriculum, waarbij je als docent constant monitort of de leerlingen de stof beheersen. Hierbij heeft feedback een belangrijke rol. Als je leerlingen echt wil laten leren zul je feedback tijdens het proces een landingsplek moeten geven. Hierbij moeten de leerlingen iets doen met de feedback en leren ze van hun eigen fouten. Bij deze verandering worden (schriftelijke)toetsen louter een instrument om aan het einde van het leerproces te bepalen of de leerlingen alle stof beheersen en je kunt hier eventueel een zwaarwegende beslissing (bijv. overgang) aan ophangen.